Specificiteit van de Kinder Sector

De sector “Kinderen” bestaat uit 17 zorg-, integratie- en revalidatie-instellingen voor kinderen en adolescenten met ernstige mentale stoornissen (RIZIV-overeenkomsten, index K en CAR): 12 in Wallonië, 1 in Vlaanderen en 4 in Brussel.

Definitie

Het betreft kleine collectieve zorgstructuren waar multidisciplinaire teams zorgen voor de begeleiding van kinderen met ernstige psychische stoornissen die hun ontwikkeling hinderen, zowel in het gezin als op school. Deze kinderen en adolescenten vertonen ernstige psychotische, neurotische stoornissen, hechtingsstoornissen en autismespectrumstoornissen, alsook stoornissen op het vlak van sociale binding.  Ons werk bestaat erin deze kinderen de noodzakelijke psychische zorgen te verlenen voor hun ontwikkeling en integratie in de maatschappij.  Hun psychische toestand is vaak vrij complex, maar niet onveranderbaar, hoewel het mogelijk een werk van lange adem is. Onze centra zijn geen eerstelijnshulpverlening of noodopvang: een medisch voorschrift van een derde (dienst geestelijke gezondheidszorg, behandelende kinderpsychiater, ziekenhuiskinderpsychiater, referentie- of kenniscentra, behandelend neuropediater) is noodzakelijk.

Het netwerk

De samenwerking met het netwerk rond het kind (gezin, school, DJZ, DGB, RDJ, ambulante zorgverleners, de vele zorgverleners in de sector van de geestelijke gezondheidszorg …) moet voorkomen dat sociale banden doorgesneden worden en wil nieuwe mogelijkheden creëren die de patiënt moet ondersteunen op zijn levenstraject.

Dit maakt dat aangepast onderwijs en de samenwerking met het gezin, formules die soms ook hun beperkingen tonen, niettemin voor een aantal van onze structuren de pijlers van het globale therapeutische project blijven.

Naargelang de instelling kan de opnameduur gevoelig verschillen, met een maximumduur van ongeveer 3 jaar.  De betrachting van iedere instelling is natuurlijk de terugkeer van de patiënt naar een dragend sociaal weefsel, vaak na een aantal aanpassingen. Daarom is de integratie van iedere mogelijke ambulante behandeling zo belangrijk.

Aan het einde van de opname in onze centra trachten we de patiënt zoveel mogelijk weer aansluiting te laten vinden met een vorm van onderwijs en met het gezinsleven. Als dat echter niet mogelijk is, stellen we alles in het werk om het kind en zijn gezin naar andere opvangstructuren te oriënteren, idealiter in de eigen regio. Ouders weten dat er een nijpend tekort is aan opvangplaatsen en zeker aan residentiële opvangplaatsen. Dit werk vraagt immers tijd, wat gevolgen heeft voor de opnameduur.

Institutionele zorg

Een zorginstelling moet meer zijn dan een instelling waar de patiënt een aantal medici en andere zorgverleners raadpleegt zonder dat hier enig project aan ten grondslag ligt, zonder een collectieve dimensie. De collectieve dimensie, de relatie tot de ander, maakt deel uit van het probleem van het kind en zit ingebed in zijn psyche. Onze institutionele voorziening is in de eerste plaats een georganiseerd collectief waarin het kind opgenomen wordt en zich kan ontwikkelen. Deze formule met een collectieve dimensie is ons institutioneel therapeutisch antwoord en maakt de specificiteit uit van onze instellingen.

Revalidatie

Iedere patiënt krijgt een individueel en intensief revalidatieprogramma, gespreid over de week. Onze doelstellingen in termen van revalidatie bestaan erin dat het kind weer kan deelnemen aan het bestaande sociale weefsel rond hem door zijn vaardigheden te optimaliseren en zijn angsten te behandelen, met aandacht voor de hulp die het uit zijn omgeving kan krijgen.  

Ons multidisciplinair werk rond de symptomen beoogt een ombuiging van het probleem op het gebied van sociale binding en het collectieve zodat het kind weer een positief en adaptief vooruitzicht heeft. De verschillende facetten van de psyche van het kind worden ingezameld door verschillende zorgverleners via ontmoetingen en ateliers waaraan het kind in de instelling kan deelnemen. De revalidatie heeft ook tot doel de communicatiemiddelen van het kind, zijn relatiestrategieën en leervermogen te verbeteren en het een nieuwe relatie tot zijn eigen lichaam te laten opbouwen. Een institutionele achtergrond kan beschermend werken tegen de fundamentele angsten van sommige patiënten en een rustgevende omgeving creëren die de heftigheid van hun reactie op deze angsten tempert.

Onderwijs

De onderwijsdimensie is erg belangrijk voor ons. Het kind weer in staat stellen een schoolinstelling te bezoeken door te werken aan zijn integratie- en leervermogen draagt effectief bij tot een gunstige prognose op het gebied van de sociale herinschakeling.  We integreren deze dimensie door toepassing van een zeer specifiek systeem, dat vaak uit meerdere deelsystemen bestaat: revalidatieateliers met een cognitieve dimensie, samenwerking met gedetacheerde leerkrachten uit het onderwijs type 5, gedeeltelijke of volledige onderwijsparticipatie in coördinatie met het therapeutisch project.

Als instelling voor kinderen en adolescenten staan wij volledig achter en integreren wij in onze zorg- en opnameformules een drievoudige dimensie van integratie, opvoeding en psychotherapie. Bij voorkeur coördineren we ons werk met de gezinnen en instanties die verantwoordelijk zijn voor het kind, vanuit de ambitie om de continuïteit in opvang en zorg te waarborgen. Het is immers gebleken dat strikt beschermende of psychiatrische voorzieningen er niet in slagen een einde te stellen aan voorbijgestreefde psychosociale situaties.